Nisan 2013
1970 ve 1980li yıllarda Amerikalı akademisyenlerin başını çektiği cinsiyet çalışmaları ile kadın çalışmaları, uluslararası planda güçlü bir gelişme kaydetmiştir. Ancak bugün bile, bu çalışmaların araştırma konuları hakkında karışıklık sözkonusudur. Women studies ya da kadın çalışmaları, özellikle kadınların bulundukları koşulları araştırmayı amaçlamaktadır – ve kadın çalışmaları ile feminist çalışmalar arasındaki sınır bir hayli incedir. Cinsiyet çalışmaları ya da gender studies, cinsiyetler arası ilişkileri ele alır. Cinsiyet kavramı burada biyolojik değil kültürel açıdan işlenir. Hatta Simone de Beauvoir’ın meşhur cümlesi « Kadın doğulmaz, kadın olunur », bu fikri gayet iyi özetler. Beauvoir’ın bununla demek istediği kadın olmanın toplumla ilişki sonucu edinilmiş birtakım belirli davranışlar topluluğuna işaret etmesidir. Bu saptamadan yola çıkarak cinsiyet çalışmaları; kadın, erkek, hadım, transseksüel, zengin, yoksul, burjuva, işçi ya da soylu olsun; bireylerin davranışlarını belirleyen toplumsal ve kültürel verileri tanımlamaya çalışır. Burada önem, bir cinsin diğerleriyle ilişkisindedir çünkü her bir kişi başkalarına özellikle de karşıtına göre tanımlanır (kadınlık ancak erkekliğin ne olduğu ifadesiyle olan ilişkide, hadım olmak da erillik koşulları ile ilişkilendirilerek anlaşılır, bu örnekleri çoğaltmak mümkündür).
Osmanlı tarihi araştırmaları kadın ve cinsiyet çalışmalarından etkilenmemiş değildir. Önemli sayıda araştırma mevcuttur ancak bilimsel yayın diye geçen çatı altındaki derin eşitsizlikler can sıkıcıdır. Örneğin, kadın ve cinsiyet çalışmalarındaki metod ortaklığının gereksizce altının çizilmesi eğilimi eleştirilebilir. Sözkonusu araştırmaların göreceli önemi, bu çalışmaların başta birkaç Amerikan akademisyen ya da o modeli takip edenlerce gerçekleştirildiği gerçeğini de gözardı edemez. Kadın veya cinsiyet çalışmalarının bilimsel üretkenliklerinin henüz başında olmalarına rağmen yollarının sonuna vardıklarını duymak ilginçtir. Aslında, çalışmaların çoğunlukla kaynaklar nedeniyle birtakım imtiyazlı alanlara yoğunlaştığını saptamak da dikkat çekicidir. Böylelikle, kadı kayıtları veya fetva derlemelerinden faydalanarak, özellikle evlilik ve boşanma, varlık ve miras konuları bu araştırmalar için odak noktası olmuştur. İşlenen konular listesine siyasi ya da hayırsever roller ile köleliği ekleyebiliriz. Bu ayın vitrininde sergilenen eserler, (herhangi bir kapsam iddiasına düşmeksizin) sözkonusu alanda en önemli katkıları sağlamışlar arasında sayılıp yukarıda sayılan belirleyici özelliklerle kesişmektedir.
OpenEdition vous propose de citer ce billet de la manière suivante :
Juliette Dumas (29 mars 2013). Osmanlı İmparatorluğu’nda kadın ve cinsiyet çalışmaları. Dipnot. Consulté le 13 février 2025 à l’adresse https://doi.org/10.58079/nnj2