IFEA’nın 2003-2008 yılları arasındaki müdürü Pierre Chuvin’in ardından

Türkçe çeviri: Nilda Taşköprü
Pierre Chuvin’in makamında çekilmiş, 10 Nisan 2006 tarihli fotoğrafı (IFEA arşivi)

Canlı hatırasının enstitümüzde hâlen yaşadığı, IFEA’nın yakın dönemdeki eski müdürlerinden Pierre Chuvin’in 26 Aralık 2016 tarihindeki vefatı, enstitümüzü öksüz bırakmıştır. IFEA’da uzun süredir çalışan çekirdek kadro, müdürlük görevinden on seneden daha az bir süre önce ayrılan Pierre Chuvin’i tanımıştır ve kendisinin müdüriyet dönemini hatırlamaktadır1. Kendisinin bilimsel ve akademik kariyeri üzerine, konuya bizden daha hakim olanlar elbette eğilmişlerdir ve eğilmeye devam edecektir. Bu yazıda yalnızca, dönemin özenle kaleme alınmış yıllık faaliyet raporları ve IFEA arşivlerinden yola çıkarak, Pierre Chuvin’in müdürlüğünde gerçekleştirdiği icraatleri genel hatlarıyla ortaya koymaya çalışacağız.

Eski Yunan kültürü konusunda sivrilmiş bir uzman olan Pierre Chuvin, hemen her konuya ilgi duyan mizacı ayrıca Anadolu ve Türk dünyası hakkında birçok dönemi kapsayan çok yönlü bilgisi ile kısa sürede kendini kanıtlamıştır. Fransa’nın yurtdışındaki araştırma enstitülerinin ortak noktası olarak karşımıza çıkan, hem birbirinden farklı hem de birbiriyle kesişen alanlarda yürütülen araştırma faaliyetleri sırasında, Pierre Chuvin’in derin bilgisi ve klasik dönem alanındaki yetkinliğinden faydalanılmıştır.

Güncel çalışmalara ilgi duyan Pierre Chuvin, Mart 2005’te hayata geçen Türk Siyaseti Gözlem Merkezi’nin kurulmasına (OVIPOT) büyük destek vermiştir. Açılışından on sene sonra, bugün hâlen faaliyette olan bu gözlem merkezi, bloğu sayesinde IFEA etkinliklerine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca Pierre Chuvin, kaybolmayan Orta Asya sevgisini, Anadolu ile ilgili yürüttüğü çalışmalarla harmanlayacağını düşündüğü Kafkasya Gözlem Merkezi projesi için de çok çalışmıştır. Bu gözlem merkezinin Kasım 2003’te açılması için yürütülen çalışmaları yönetmiş ve Aralık 2003’te Türkiye dışına gönderildiği ilk görev yeri burası olmuştur. Hatta Pierre Chuvin, en son görevi için Eylül 2007’de yine burayı ziyaret etmiştir. Ayrıca müdür makamına oturmadan önce, IFEA’da 2003 yazı sırasında geçirdiği süre boyunca, European Journal of Turkish Studies isimli yayını yakından tanımak için, sarf ettiği çaba hâlen hatırlardadır.

Arkeoloji alanında, Pierre Chuvin’in müdüriyeti, İzmir’deki Agora kazısı için önem taşımıştır. Zira Pierre Chuvin, müdüriyetinden önce Ekim 2002’de başlayan kazılara, Fransız petrol şirketi Total’in tam desteğini kazanmak üzere, meslektaşımız Onur Özbek’in de aracılığıyla Çanakkale’de hem Mayıs 2005’te bir seminerin, hem de Ekim 2006’da ise doktora öğrencileri toplantısının düzenlenmesini sağlamıştır. Uzun mesafeler kat etmek üzere, araba kullanmaktan çekinmeyen Anadolu tutkunu Pierre Chuvin, Türkiye’yi çokça gezmiştir. Birçok kereler gittiği İzmir, Çanakkale, Sivas/Divriği, Ankara, Karadeniz Ereğlisi (11-14 Kasım 2006), Trabzon ve Rize, Pierre Chuvin’in severek ziyaret ettiği yerler arasındadır.

Öğreten ve aktaran tarafıyla Pierre Chuvin, elde edilen araştırma sonuçlarının yayımını daima önemsemiştir. L’Histoire isimli Fransız tarih dergisi için yürüttüğü çalışmaları müdüriyeti sırasında aksatmayışı ayrıca tarihin öğretilme biçimlerine ve yere/zamana göre bunların uğradığı değişime2 duyduğu ilginin yanı sıra, Pierre Chuvin’in İstanbul’da düzenlediği iki etkinlik hafızalarda kalmıştır. Bunların ilki  Türk Turist Rehberleri Birliği ile 2005-2006 yılında düzenlenen “Bizans medeniyete çapraz bakış” isimli konferans dizisi ve bunun bir uzantısı olan “Orta Çağ’da Anadolu” başlıklı konferans dizisidir. Diğeri ise Fransa’nın son derece prestijli yüksek öğrenim kurumu Collège de France için Pierre Chuvin’in, Nisan 2005’te İstanbul’daki görkemli Fransız Sarayı’nda verdiği “Collège de France Türkiye’de” başlıklı derslerdir.

Son olarak, Pierre Chuvin’in müdüriyeti boyunca, yönettiği kurumun tarihi ve birbirinden oldukça farklı üç eski IFEA müdürü ile özellikle ilgilendiğini söyleyebiliriz. Bunlardan ilki,  Yapı Kredi Kültür’ün katkılarıyla Pierre Pinon küratörlüğünde Eylül-Kasım 2006’da düzenlenen sergi ile anılan IFEA’nın kurucusu ve 1930-1956 yılları arasındaki müdürü Albert Gabriel; ikincisi, Pierre Chuvin gibi Fransa’nın Limousin bölgesi kökenli eski Yunan kültürü uzmanı ve IFEA’nın 1956-1964 yılları arasındaki müdürü Louis Robert3; sonuncusu ise Temmuz 2005’teki ani ölümünün kendisini derinden sarstığı, enstitünün 1994-1999 yılları arasındaki müdürü Stefanos Yerasimos’tur.

Pierre Chuvin IFEA’nın terasında, 22 Mart 2006 (IFEA arşivi)

Tüm IFEA çalışanları adına, Pierre Chuvin’in ardından, bir kez daha “toprağı bol olsun” diyoruz.

  1. IFEA, 2004 senesi sonunda tamamlanan, Albert Gabriel isimli, zemin katındaki “yeni konferans salonunu” Pierre Chuvin’e borçludur. []
  2. Pierre Chuvin, Notre Dame-de-Sion Lisesindeki “Tarihi birlikte yazmak: Tarih eğitimi ve Avrupa’daki tarih kitapları” isimli çalıştayın 8 Mayıs 2007 günkü açılışında coşkulu bir giriş konuşması yapmıştır. []
  3. Louis Robert Haute-Vienne, Pierre Chuvin ise Creuse isimli Fransız idari birimindendir. []

Laisser un commentaire

Votre adresse e-mail ne sera pas publiée. Les champs obligatoires sont indiqués avec *

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.