Cilia Martin ve Ségolène Débarre. Çeviri: Nilda Taşköprü
L'article en français

İstanbul’un uluslararası ve koca bir büyükşehir olma yolundaki dur durak bilmeyen koşuşunu simgeleyen büyük çaplı altyapı projeleri süredursun (bunlardan Marmaray, 29 Ekim 2013’te hizmete girdi), İki Deniz Arası projesi, Karadeniz’i Marmara Denizi’ne bağlayan 60 km’lik bir yürüyüş güzergahı ile hız kesmeyi öneriyor. Ekim 2013’te sanatçı Serkan Taycan‘ın İstanbul Bienali’nde tanıttığı proje, başka ölçütler ve zamansallıkların denendiği bedensel bir yaklaşımla, yakınımızda olup da görmezden gelinen ya da yeterince bilinmeyen yerlere sahip çıkmayı amaçlıyor.

Kanalistanbul Projesi’nin öngörülen hatlarının üzerine çizilmiş bu yürüyüş güzergahı, İstanbul’un batı ucunda sürmekte olan kentsel değişimi seneden seneye izlemeyi hedefliyor. Artık işaretlerle de belirginleştirilmiş güzergah 15km’lik 4 parçaya ayrılıyor. Yol, eski linyit ocaklarının bulunduğu Karadeniz kıyısındaki Yeniköy’den ay yüzeyini hatırlatan bir manzara içinde başlıyor ve Sazlıbosna, Kayabaşı gibi eski köylerden geçiyor. Geniş bir kırsal alanı ortadan ikiye bölüyor, birçok göl ve dereyi takip ederek eski Terkos Barajı (bugünkü Sazlıdere Barajı) üzerinden ilerliyor. Önüne çıkan maden ocağından, ardından eski baruthaneden ve de Küçükçekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nden geçiyor. Sonuncu ve en şehirleşmiş kısımsa tarih süresince en fazla zamana yayılmış olan parça. Bu bölüm, İstanbul sınırlarındaki en eski insan yerleşiminin bulunduğu, bakımının ve korumasının ihmal edildiği, Eski Taş Çağı’ndan kalma Yarımburgaz Mağarası’ndan başlıyor. Bosphorus City [görsel 1] gibi markalı emlak projelerinin ayrıca Marmaray’ın Halkalı’daki gelecek durağının önünden geçerek Menekşe Plajı’nda son buluyor. Burada, Ayazma halkının, mahallelerinin yıkımından ve de Atatürk Olimpiyat Stadı’nın inşaasından sonra Bezirganbahçe Toplu Konutları’nda iskan edildiğini ve bugün çok sayıda Suriyeli göçmenin de Ayazma’da oturduğunu [görsel 2] hatırlatalım.

Yok edici zihniyete karşı yürümek

Kent belleğini hiçe sayan bazı yetkili siyasetçi ve müteahhitlere karşılık Serkan Taycan, ‘yok edici zihniyete karşı yürümek’ diye özetlenebilecek bir anafikirle kent belleği için yürüyor. Böylelikle  üretici yerler ile gözden ırak, çoklukla küçümsenen oturulan yerler, şehir ile kırsal ‘arasında kalmış’ bu kenar kent alanlarına dikkatimizi kaydırıyor. Sanatçı, çevre koşullarının bozulmasına, manzaranın alt üst oluşuna olduğu gibi toplumsal şiddete de parmak basıyor. O yerde oturan sakinlerle, tıpkı Büyükçekmece Gölü kıyısındaki toprağı ekip biçme faaliyetleri gibi [görsel 3] yeterince bilinmeyen ya da rağbet görmeyen etkinliklerle ilgileniyor. Serkan Taycan, Kanalistanbul Projesi’ni izlemek ama en önemlisi bilgi ve görsel toplayarak hatırı sayılır bir derleme oluşturmak için şehirde yürümeye olan düşkünlüğünü devreye sokuyor. Kendisine bu tutkusunu bizlerle paylaştığı için teşekkür ediyoruz.