Tous les articles par Rüya Arıman

Kitap tanıtımı – Paul Veysseyre, Jeanine Riegel “İstanbul: Mutluluğun geçişi”





Istanbul : Seuil de la félicité, 
Photographies de Paul Veysseyre, textes de Jeanine Riegel
éditions djahânnâma

İstanbul ile karşılaşmam 1971’e değinmektedir. Kalışım kısaydı fakat belirleyiciydi.

İlk olarak, Türkiye’yi boydan boya geçen çok uzun bir yolculuk yapmıştım o dönemde tehlikeli bir ülke olarak bilinen Türkiye’de İstanbul da sadece bir kaç gün duraklamıştım ama İstanbul’un hiç bir fotoğrafını çekmemiştim çünkü filmlerimi, bana bir hayli daha gizemli gelen Doğu Anadolu bölgesini çekmek üzere saklamıştım.

Ancak yürürken az bilinen byzans kiliselerin peşini sürerken, metruk ve son derece  ilginç olan Haliç mahallesinde kalmıştım. Tam orada, beni derinden etkileyecek olan iki mahalle sahnesine tanık olmuştum. İlki bir hayli eğlendiriciydi ; pis bir sokak arasında yer almaktaydı, iki çocuk yırtık pırtık giysilerle birbirlerine çamur ile saldırıyorlardı, yüzlerinden mutluluk ifadesi akıyordu. Diğer sahne ise daha acıklıydı:  bir kaç dakika ardından, Fener caddesi üzerinde, genç bir çırak kullandığı makina ile yaralanmış ve acilen hurda bir dolmuşa yerleştiriliyordu, rengi solmuştu, kan ile karışık makine yağı, acı, bıkkınlık, dayanışma. Anında, şehir tarafından kendimi kaptırılmış hissettim ve bu etkinin yıllar boyunca kalıcı olacağını anlamıştım.

Bir sonraki yıl, Türk devleti sayesinde araştırma bursuna hak kazandım ve iki aylığına Istanbul’a döndüm. O sırada siyah beyaz fotoğraflarımı çekmek için ilk fırsatımı bulmuştum. Sonrasında, kimisi kısa kimisi uzun süren yıllık ziyaretlerim oldu ve bu ziyaretlerimin doruk noktası nerdeyse üç yıl boyunca kesintisiz Istanbul’da yaşamakla sonuçlandı. İlk zamanlar öğretmen olarak çalışıyordum sonrasında Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nde fotoğrafçı olarak çalışmaya devam ettim. Tüm o yıllar  boyunca  elimde makinemle, hiç yorulmadan her an yeni ve hiç beklenmdedik görüntüler yakalamak üzere şehirin sokaklarını dolaştım. Arka sokaklarıyla ve  boş arazileriyle, şehirin kalabalık düzenine büyülenmiştim, ve keşiflerim beni fabrikalara ve atölyelere yönlendirdi. Kendimi evde gibi hissetiğim o ortamda, ustalarla içgüdüsel ilişkiler kurabiliyordum. Çay evinde günlerimi geçirirdim, her gün berberleri ziyaret ederdim ve akşmlarımı lokantalalarda geçirirdim. Diğer bir yandan oturma izni alabilmek  için devlet dairesinde saatlerce kuyrukta beklerdim. Böylece çekitiğim fotoğrafların sayısı çoğalmaktaydı.

1980 darbesi, yıkıcı eylemlerin başlamasına vesile oldu:  miras nitelliğini anlamayan yöneticiler tarafından eski mahalleler yıkılıyordu. Dozerlerin saldırısına uğrayan mahallelerin eski, tarihi ve cazibeli olan tarafları parçalanmıştı. Ben de fiziksel olarak bu tecavüz karşısında ürperdim; Lyon’a dönmek üzere Istanbul’dan ayrıldığım her sefer,  artık bu son gelişimdir yemin ederek!

Gene de  her seferinde döndüm, tekrar ve tekrar.

Kitap tanıtımı – François Georgeon “Hürriyet sarhoşluğu” Osmanlı İmparatorluğunda 1908 devrimi

«L’ivresse de la liberté»

La révolution de 1908 dans l’Empire ottoman

Dizi:

Collection Turcica, 17
Editör:  Georgeon F.
Yıl: 2012
ISBN: 978-90-429-2495-6
Sayfa: XXXII-608 p.
Fiyat: 75 EURO

Özet:

Temmuz 1908’de Osmanlının Makedonya’da bulunan subayları başkaldırmışlardı  ve  İstanbul’un Sultanı’nı tehdit ederek  kendisinden, 30 yıl boyunca askıda tuttuğu Osmanlı meşrutiyetini,  meclisi bir araya getirterek  yeniden  kurmasını  zorunlu  tutmuşlardı:  İttihat ve Terraki devrimi ayaklanmıştı.

Devrim, “Özgürlüğün sarhoşluğu” doğrultusunda büyük bir çoşkuyla karşılanmıştı, XX. yüzyılında Balkanlar, Yakın doğu ve Ortadoğu’nun tarihini derinden etkileyen.  Bu “Unutulmuş devrimi”  tekrar gözden geçirme zamanı gelmiştir.

Meşrutiyet devrimin’in köklerini araştıran bu inceleme, aslında hükümetin, yönetimin ve toplulukarın  açısından  yapılandırılmasını irdelemektedir.  Kitap 1908 olaylarını,  coğrafi çerçevesi içinde  Osmanlı imparatorluğunun ve dünyanın diğer ülkelerinde meydana gelen etki ve yansımaların küresel boyutunu ortaya çıkarmakta ve Meşrutiyet devrimini sahipleyen Osmanlı eyaletlerini incelemektedir.

 

Kitap tanıtımı – John Tolan, Henry Laurens & Gilles Veinstein “Avrupa ve İslam dünyası: Bir tarih”

Europe and the Islamic World: A History
John Tolan, Gilles Veinstein and Henry Laurens
Princeton University Press   528p   ISBN: 9780691147055

Avrupa ve İslam dünyası, İslam ve Batı kültürünün paylaştığı ortak köküne ve birbirinden ayrılmaz tarihine  çok önemli  bir ışık tutmaktadır. Bu kitap, kesinlikle  İslam dünyası ve Avrupa arasında “uygalıkların çatışması” olduğu saptamasını çürütmektedir.

Başvuru kitabında üç saygın tarihçi, Cenovalılar ve Tunuslular, İskenderiyeliler ve Konstantinopolisliler, Katalonyalılar ve Mağripler arasında geçen, Avrupa’da ve İslam dünyası’nda pek çok sayıda olan grupların ve bireylerin  hikâyelerini, ortak olan kültürel, entelektüel ve dini mirasın, karışık ve hareketli ilişkilerini  yansıtmaktadır.

Yedinci yüzyıldan itibaren, Konstatinopolis’in ve Medine’nin orduları Suriye’yi ve Filistin’i kontrol altına alabilmek için savaşmışlardır, İslam dünyası ve Batı birbirleriyle devamlı irtibat halindeydi. Bu kapsamlı tarih canlı bir biçimde savaşları haçlıseferlerini, ittifak ve diplomasiyi, ticareti ve köle ticaretini, teknolojilerin aktarılmasını, entellektüel ve sanatsal alışverişi anlatmaktadır.

Kitap okurlara eşi bulunmaz bir tanıtımla İslam fetihleri dahil olmak üzere,  ana dönemleri  ve geçen  olayları  ele alarak, Bizans imparatorluğunun çöküşünü, Akdeniz’de ortaçağ döneminde ticaret devrimini, Endülüs’ün entelktüel ve ve kültürel başarısını, haçlıseferleri ve İspanya’nın Amerikayı yeniden Fethini, Osmanlıların yükselişi ve Avrupa’nın üçtebirini fethetmelerini, Avrupa sömürgeciliği ve sömürgelerin  bağamsızlaşmaları,  ve bize kalan karışık mirasın zorlukları ve vaatlerini sunmaktadır.

Kışkırtıcı olduğu kadar çığır açan bu kitap, tüm zenginliği ve çeşitliliği ile ortak tarihimizi anlatırken, Avrupa ve İslam arasındaki süregelen ilişkilerin iki tarafı da derinden  etkilediğini açığa çıkarıyor.

John Tolan Nantes Üniversitesinde tarih profesörü. Saracens and Saint Francis and the Sultan adlı kitapların yazarı. Gilles Veinstein Collège de France’da tarih profesörü. Merchants in the Ottoman Empire yazarı. Henry Laurens Collège de France’da tarih profesörü L’empire et ses ennemis: La question impériale dans l’histoire’ın yazarı.

Eleştiri:

“[Avrupa ve İslam dünyası] kaçınılmaz bir tartışmaya, önemli bir katkı sağlamaktadır. Aralarında ciddi acılı çekişmeleri olan iki topluluğun basit ve sığ görünen kalıplaşmış detayların zenginlik yarattığını ve medeniyetlerin ayrılabileceği düşüncesine meydan okumaktadır.” –Jonathan Harris History Today.

Açıklama:

“Üç Fransız akademisyenin bu etkin ve ince çalışması İslam ve Batı medeniyetleri arasında yüzyıllık “medeniyetler çatışması” hakkında basit ve yüzeysel düşünceleri sonunda toprağa gömüyor. Her iki tarafın din bilginleri inananlar ve inanmayanlar arasında Manici ayrımlara tutunmaya çalışsa da asıl hikâye paylaşılan ortak insani değerler, güçlü ticaret, oluşturulan veya tekrar gündeme gelen gelenekler ve siyasi rekabet içerisindeki karşılıklı kültürel dayanışmayla gücün ve direnişin dini retorik içerisinde mazur göstermekten ibaret. Bu kitabın acil güncel meselelere sahne oluşturması nedeniyle küresel olaylarla ciddi bir şekilde ilgilenen herkes tarafından kesinlikle okunması gererekir.” Malise RuthvenIslam in the World’un yazarı

Avrupa ve İslam dünyası, ilginç ve bazen kışkırtıcı. Bu bilge kitapta, üç seçkin akademisyen  Avrupa ve İslam dünyaları çok çeşitli ve sürekli, temas halindedirler açısı sunuyorlar.kültür alışverişi sunuyorlar.” – Virginia H. Aksan, Ottomans and Europeans: Contacts and Conflicts yazarıdır.