Eylül 2013
Yangın sigortası haritaları, erken hayata geçirildiklerinden İstanbul’u konu alan kent çalışmaları alanında özgün araştırmaların gerçekleşmesini sağlamıştır. XIX. yy. sonunda büyük kentlerde taşınır ve taşınmaz malların sigortalanması için haritalama işleminin yaygınlaşması, yangın riskinin daha etraflıca ele alındığını göstermektedir. Bu haritalar, başlı başına bir araştırma konusu olarak nadiren kabul görseler de dizin ve renk anahtarlarının zenginliği, temsil edilen şehir merkezleri ya da liman alanlarının belli bir andaki hallerini birebir gösterebilecek derecedeki belirliliği bu haritaları çok rağmet gören bir arşiv « hazinesi » haline getirmektedir. Yeni harita araçları (SIG) sayesinde mekan çözümleme imkanlarının çoğaldığı, ayrıca bu türden arşivler hakkındaki bilginin arttığı bir zamanda, bu arşivleri bilimsel şekilde araştırmak ilginç olduğu kadar gereklidir. Bu arşivler, sergilendikleri halde geçmişlerinin az bilinmesi bir çelişki teşkil etmektedir. Bununla birlikte konuyla ilgili bir takım araştırma denemeleri de kent çalışmaları alanında gözlemlenmektedir. Bu ayki vitrinde bu karmaşık kaynağın incelenmesine tarihi açıdan yardımcı olabilecek bazı okuma önerilerini iki farklı açıdan sunuyoruz. Bunlardan ilki, yöntem üzerinde durup harita derlemeleri ile bunlardan yola çıkarak tarih yazımı hakkındaki çalışmaları bir araya getiriyor. İkincisi ise sözkonusu arşivi meyvesi olduğu sigortacılığın ekonomik ve siyasal tarihi tarafından ele alıyor. Arşivler :
- Banque impériale Ottomane : inventaire commenté des archives, Institut Français d’Etudes Anatoliennes, 1994.
- Catalogue de l’exposition ‘Deux siècles de cartographie d’Istanbul et de son environnement – Istanbul ve cevresi üzerine iki Yüzyıl Boyunca Haritacılık’, M. Stern P. Lebouteiller, J-F Pérouse, Istanbul, Notre Dame de Sion, 2013.
- Charles Edouard Goad’in Istanbul Sigorta Haritalari (İstanbul büyûkehir Belediyesi, Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü),Dagdelen, Irfan ed. 2007.
- Jacques Pervitich Sigorta Haritalarında Istanbul, Istanbul : Axa Oyak, Tarih Vakfı Yayını, 2000.
Seçilmiş kitaplar :
- -Aygün A., Türk Haritacılık Tarihi (Histoire de la cartographie turque), 2 Cilt (vol.), Ankara : Harita Genel Müdürlüğü, 1980.
- -Arnaud, J.-L., Analyse spatiale, cartographie et histoire urbaine, Parenthèses, 2008.
- -Alleaume, G., « La production d’une économie nationale : remarques sur l’histoire des sociétés anonymes par actions en Egypte de 1856 à 1956 », Annales Islamologiques, n°31, 1997, p. 1-16.
- -Chastagneret, G., Marin, B., Raveux, O. et Travaglini, C. (dir.) Les sociétés méditerranéennes face au risque : Economies, coédition IFAO, Casa de Velázquez, Ecole Française d’Athènes, Ecole Française de Rome, Maison de la Méditerranée et des Sciences de l’Homme, 2012.
- -Coanus, Thierry et Pérouse, Jean-François (dir.) « Villes et risques. Regards croisés sur quelque cités en danger », Anthropos, 2006.
- -Bekkin, Renat I. “Islamic Insurance: National Features and Legal Regulation”, Arab Law Quarterly, Vol. 21, No. 2, 2007, pp. 109-134
- -Débarre, Ségolène, Du Méandre à l’Euphrate, l’Anatolie au prisme des savoirs géographiques allemands (1835-1895), (thèse ss dir Tissier), Paris I, 2011.
- -Deweerdt, Charlotte, “Développement de l’assurance et du marché foncier à Alexandrie durant la seconde moitié du XIXe siècle”, in Guéno, Vanessa et Guignard, Didier (dir.), Les acteurs des transformations foncières en Mediterranée, Karthala, 2013.
- -Dupret, Baudouin, « Vent d’est, vent d’ouest » : l’Occident du droit égyptien », Égypte/Monde arabe, n°30-31, 1997, (Les visions de l’Occident dans le monde arabe), p. 93-111.
- -Edney, Matthew, H., Mapping an Empire. The Geographical Construction of British India, 1765-1843, Univ. Chicago Press, 1997.
- -Encyclopédie de l’Islam, Leiden, E.J. Brill, 1965, Tome II, Article Dallâl
- -Frangakis-Syrett, Elena, « Concurrence commerciale et financière entre les pays occidentaux à Izmir (XIXe-Debut du XXe siècles), In Jacques Thobie, Roland Perez et Salgur Kançal (ed.), Enjeux et rapports de force en Turquie et en Méditerranée orientale, Varia Turcica XXVIII, L’Harmattan, Ifea, 1996.
- – Fries, Franck et Yerasimos, Stéphane (ed.), La ville en feu, Actes de la journée du 4 juin 1993 / organisée par le laboratoire « Théorie des mutations urbaines ». Cahiers µ, n° 6-7, sept-déc.1993, p.67-86.
- -Ientile, Damien, Histoire économique des assurances au XVIIIe et XIXe siècles en Europe, P.C Hautcoeur (dir.), ENS, Paris, p.1-17.
- -Kayah, Fatih, Osmanlı Devleti’nde Sigortacılık, Libra Yayınlari, İstanbul, 2010.
- -Lemercier, Claire et Zalc, Claire « Pour une nouvelle approche de la relation de crédit en histoire contemporaine », Les Editions de l’EHESS, Annales. Histoire, Sciences Sociales, 2012 /4.
- -Lepetit, Bernard et Topalov, Christian (ss dir), « La ville des sciences sociales », Ed. Belin, 2001.
- -Mazlum, Deniz, 1766 İstanbul Depremi – Belgeler Işığında Yapı Onarımları (Le séisme d’Istanbul de 1766: la réparation des bâtiments à la lumière des documents), Istanbul, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2011.
- -Owen, Roger , « The middle East in the world economy 1800-1914 », Londres-New York, Methuen, 1981.
- -Stanziani, « Comparaison réciproque et histoire. Quelques propositions à partir du cas russe », in Jean-Paul Zuniga, Pratiques du transnational, Paris, CRH, 2011, pp. 209-231.
- -Thobie, Jacques, “Conjoncture et stratégie: le groupe financier de l’Ottomane en 1914 », in BACQUE-GRAMMONT Jean-Louis, DUMONT Paul (eds.) Economie et sociétés dans l’Empire ottoman (Fin du XVIIIe-Début du XXe siècle) : Actes du colloque de Strasbourg : 1-5 juillet 1980.
- -Patrick Verley et Jean-Luc Mayaud, « Introduction. En l’an 2001, le XIXe siècle à redécouvrir pour les historiens économistes ? », Revue d’histoire du XIXe siècle, 23 / 2001, 7-21.
- -Warner, Nicolas, « Sources for architectural and urban history, Charles Goad & the Fire Insurance Plans of Egypt (1898-1910)” in Mercedes Volait (dir.), Le Caire-Alexandrie architectures européennes, 1850-1950, CEDEJ-IFAO, 2001.
- -Yerasimos, Stéphane, « occidentalisation de l’espace urbain : Istanbul 1839-1871. Les textes règlementaires comme sources d’histoire urbaine », in Daniel Panzac, Les villes dans l’Empire ottoman : activités et sociétés, t. I, Marseille, CNRS, 1992, p. 97-119.
İlgili linkler :
http://cartomed.mmsh.univ-aix.fr/
https://www.ifea-istanbul.net/index.php?option=com_k2&view=item&id=29&Itemid=309
http://www.ffsa.fr/sites/upload/docs/application/pdf/2010-03/introductionguidedessources.pdf